My Cart
Je hebt geen items in je winkelwagen.
Wat zijn synoniemen?
Woorden noemen we synoniem als ze (ongeveer) hetzelfde betekenen. Een synoniem noemen we ook wel evenwoord, grappig genoeg dus ook een synoniem van het woord synoniem! Evenwoord is dus een synoniem van het woord synoniem! Op deze pagina kun je alles lezen wat jij moet weten over synoniemen.
Hoe ontstaat een synoniem?
Elk woord heeft een eigen betekenis. Twee woorden die hetzelfde aanduiden, is eigenlijk onnodig. Toch zijn er synoniemen. Taal is voortdurend in beweging. Woorden verdwijnen, krijgen een andere lading, of komen erbij. Synoniemen ontstaan meestal doordat verschillende woorden op verschillende momenten en plekken opduiken. Stel je voor: twee bevolkingsgroepen komen met elkaar in contact. De ene groep zegt ‘kar’, de andere ‘wagen’. Door het mengen van culturen en talen blijven beide woorden bestaan, ook al bedoelen ze precies hetzelfde.
Een belangrijke bron van synoniemen is het leenwoord. Denk aan het Franse bureau, dat we in het Nederlands ook zijn gaan gebruiken. We hadden al het woord schrijftafel, maar toch vonden we bureau blijkbaar net iets chiquer klinken. Tegenwoordig zie je dat het Engels veel invloed heeft: woorden als update, feedback of deadline komen in onze taal terecht terwijl we er al Nederlandse alternatieven voor hebben.
Soms ontstaat een synoniem ook uit behoefte aan nuance. Het woord ‘vriendelijk’ is niet hetzelfde als ‘aardig’, al lijken ze sterk op elkaar. Dat subtiele verschil maakt dat beide woorden blijven bestaan en gebruikt worden in net andere situaties.
Wanneer gebruik je een synoniem?
Hoewel synoniemen in de basis hetzelfde betekenen, zijn ze niet altijd uitwisselbaar. Het hangt af van je doel, stijl en publiek. Stel dat je een sollicitatiebrief schrijft. Dan gebruik je eerder ‘gemotiveerd’ dan ‘veel zin’. In spreektaal zul je eerder ‘zin hebben’ gebruiken, terwijl je in schrijftaal kiest voor een formeler woord.
Ook geografische verschillen spelen een rol. In Nederland zit je op een bank, maar in België op een zetel. Beide betekenen hetzelfde, maar het gebruik verschilt per regio. Zeg je in Nederland dat je ‘op de zetel ploft’, dan krijg je al snel een vreemde blik.
Daarnaast helpt het gebruik van synoniemen om herhaling in teksten te vermijden. Niets is zo saai als tien keer ‘leuk’ in één alinea. Wissel dan af met woorden als ‘aangenaam’, ‘plezierig’ of ‘vermakelijk’. Het maakt je tekst levendiger én aantrekkelijker voor de lezer.
Voorbeelden
Om synoniemen echt goed te begrijpen, helpt het om er een paar op een rijtje te zetten. Zo zie je meteen hoe subtiel de verschillen soms zijn.
Denk aan deze woordparen:
Kapot en stuk — beide betekenen dat iets het niet meer doet.
Beschonken en aangeschoten — verwijzen naar iemand die wat te veel heeft gedronken, maar beschonken klinkt wat ouderwetser.
Succes en voorspoed — het eerste klinkt moderner, het tweede wat formeler.
Sowieso en hoe dan ook — betekenen exact hetzelfde, maar hoe dan ook voelt net iets zachter in formeel taalgebruik.
Hollen en rennen — allebei snel bewegen, maar hollen heeft iets kinderlijks, speels.
Ook leenwoorden zie je vaak terug als synoniemen. Bijvoorbeeld:
Etage (Frans) vs. verdieping (Nederlands)
Bureau vs. schrijftafel
Humeur vs. stemming
Nieuwsgierig naar meer? Op synoniemen.net kun je eindeloos combineren, vergelijken en variëren met woorden. Superhandig voor schrijvers, studenten of iedereen die gewoon graag met taal speelt.
Waarom zijn synoniemen belangrijk voor je taalgevoel?
Wie synoniemen gebruikt, klinkt rijker, vloeiender en zelfverzekerder. Schrijvers, journalisten, marketeers, allemaal gebruiken ze variatie in woordkeuze om hun boodschap sterker over te brengen. Zelfs in een WhatsApp-berichtje kunnen synoniemen het verschil maken of je zegt dat iets ‘tof’, ‘gaaf’ of ‘leuk’ was.
Als je wilt groeien in je taalgebruik, is het slim om te oefenen met synoniemen. Lees veel, speel met woorden, en probeer bewust af te wisselen. Het verrijkt je woordenschat én je overtuigingskracht.
Video
Wil je nog meer voorbeelden zien van hoe synoniemen in de praktijk worden gebruikt? Kijk dan onderstaande video van Arjen Lubach.
Veelgestelde vragen over synoniemen
Een synoniem is een woord met (ongeveer) dezelfde betekenis als een ander woord, terwijl een metafoor een vorm van beeldspraak is waarbij iets figuurlijk wordt omschreven. Synoniemen zijn letterlijk verwisselbaar, metaforen niet.
Ja, in vrijwel alle talen komen synoniemen voor. Dit komt doordat taal zich voortdurend ontwikkelt, beïnvloed wordt door andere talen en mensen behoefte hebben aan variatie in hun woordgebruik.
Niet altijd. Sommige synoniemen zijn contextgevoelig en verschillen in toon, formaliteit of gebruiksgebied. Het is belangrijk om goed te letten op de situatie waarin je het woord gebruikt.
Synoniemen zorgen voor variatie en een rijkere schrijfstijl. Ze helpen herhaling te voorkomen en maken een tekst vloeiender en prettiger om te lezen.
Zeker. Niet alleen zelfstandige naamwoorden, maar ook werkwoorden (huilen – janken) en bijvoeglijke naamwoorden (mooi – prachtig) hebben vaak synoniemen.
Generieke synoniemen hebben een brede betekenis (voertuig – vervoermiddel), terwijl specifieke synoniemen een nauwere betekenis hebben binnen een context (auto – wagen). Het gebruik hangt af van hoe nauwkeurig je iets wilt omschrijven.
