Het eindexamen: wat mag je meenemen?
Om straks dikke voldoendes te halen op het eindexamen moet je je goed voorbereiden op de examenstof. Maar wist je dat er naast het kennen van de examenstof ook andere dingen zijn waar je je op moet voorbereiden? Om jou zonder stress het examen door te helpen, hebben wij voor jou uitgezocht wat je mee mag nemen naar het eindexamen. Sommige examens vereisen dat je iets tekent of uitrekent. Andere examens vereisen dat je juist niets met potlood opschrijft. En ook de ene rekenmachine is de andere niet. In dit artikel geven we duidelijkheid per vak en per niveau over wat je wel en niet mag meenemen naar het eindexamen.
Algemeen
Het is allereerst goed om aan te geven dat er duidelijke regels zijn over wat je wel en niet mag meenemen naar het eindexamen. Deze regels worden niet door jouw leraar of school bepaald, maar opgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Dit heet de regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens VO. Deze regels worden elk jaar opnieuw beoordeeld en eventueel aangepast. Omdat de officiële regeling wat droog en langdradig is uitgelegd, geven we je hieronder een samenvatting in begrijpelijke taal.
Grofweg zijn de regels op te delen in vier onderdelen:
1: Basis hulpmiddelen: elk vak, elk niveau
Naast de vakspecifieke toegestane hulpmiddelen die in de volgende secties aan bod komen, zijn er basis hulpmiddelen die je altijd bij je mag hebben. Dit zijn de hulpmiddelen die niet direct verbonden zijn aan de exameneisen, maar wel handig kunnen zijn om mee te nemen. We hebben deze voor je op een rijtje gezet:
- Tekenpotlood;
- Blauw en rood kleurpotlood;
- Schrijfmateriaal, incl. millimeterpapier;
- Liniaal met millimeterverdeling;
- Passer;
- Nietmachine;
- Puntenslijper;
- Geodriehoek;
- Vlakgum;
- Simpele rekenmachine*
De volgende hulpmiddelen mag je bij ieder schriftelijk examen meenemen:
- Woordenboek Nederlands** (let op: ons eigen woordenboek voor het eindexamen is helaas niet toegestaan);
- Computer***
* Je mag een simpele rekenmachine meenemen voor vakken waar je geen grafische rekenmachine voor nodig hebt. Een simpele rekenmachine moet voldoen aan de voorwaarde dat deze geen tekst kan opslaan; geluid kan maken; informatie kan ontvangen/verzenden; of grafieken kan weergeven. Een grafische rekenmachine wordt dus niet gezien als een simpele rekenmachine. En de rekenmachine op je telefoon mag dus ook niet. Grappig detail in de regels is dat je ook geen rekenmachine mag gebruiken die met een stekker aan het stroomnet moet worden aangesloten. Mocht je dus de oude rekenmachine van je oma willen meenemen, dan is dat dus niet toegestaan.
** Het woordenboek mag slechts uit één deel bestaan. Het gaat hier om een Nederlands woordenboek of een woordenboek met de opzet Nederlands-thuistaal en thuistaal-Nederlands. Zolang deze laatste twee maar in één band (dus als één deel) zijn gebonden. Als je bijvoorbeeld Pools zou zijn, mag je dus ook een Pools-Nederlands of Nederlands-Pools woordenboek meenemen. Ten slotte mag het woordenboek niet digitaal zijn.
*** De school mag dit toestaan als schrijfgerei voor alle kandidaten, maar is dat niet verplicht.
De regels stellen verder dat hulpmiddelen die geen relatie tot de exameneisen hebben en geen examenfunctie dienen, niet zijn toegestaan. Dit is om onduidelijkheid weg te nemen over wat wel en niet mag worden meegenomen. Een flesje drinken daarentegen, dient geen examenfunctie, maar is meestal geen probleem. Wel is het handig om de wikkel van het flesje te halen, zodat er geen discussie kan ontstaan over wat er op het label van het flesje is geschreven. Een transparante fles met water zal niet snel tot discussie leiden.
2: Vakspecifieke hulpmiddelen VMBO in 2025
Naast de basishulpmiddelen gelden voor sommige vakken aanvullende eisen over wat wel en niet is toegestaan om mee te nemen naar het eindexamen. We hebben in onderstaande tabel per vak aangegeven wat je aanvullend mag meenemen voor het eindexamen VMBO:
Vak | Niveau | Hulpmiddel |
---|---|---|
Fries en de moderne vreemde talen | Alle leerwegen | Woordenboek thuistaal-doeltaal en doeltaal-thuistaal. Bij Engels (op verzoek van kandidaat) ook een woordenboek Engels-Engels. |
NaSk1 | VMBO-BB | Binas vmbo-basis, spraaksynthese, informatieboek NaSk1 (2e editie, ISBN 978-90-01-80067-3) |
NaSk1, NaSk2 | VMBO-KB en TL/GL | Binas vmbo-kgt, spraaksynthese, informatieboek voor NaSk1 en NaSk2 (2e editie, ISBN 978.90.01.80069.7) |
Wiskunde | Alle leerwegen | Roosterpapier in cm^2, spraaksynthese, windroos en een rekenmachine die pi, X^y, X kwadraat, wortel, 1/x, en sin/cos, tan in graden (en inversen) kan berekenen* |
Cspe beroepsgericht en cpe beeldend | Alle leerwegen | De informatie over de benodigde materialen, grondstoffen, gereedschappen en/of hulpmiddelen bij de praktische opdrachten van het cspe wordt elk jaar in de instructie voor de examinator meegedeeld. |
* Bij VMBO-BB moet de rekenmachine beschikken over toetsen voor tweedemachts worteltrekken.
Verder hoeft "thuistaal" bij het woordenboek niet per sé Nederlands te zijn. Als je bijvoorbeeld Pools zou zijn en je zou Fries examen willen doen, mag je dus ook een Pools-Fries of Fries-Pools woordenboek meenemen. Ten slotte mag het woordenboek niet digitaal zijn.
Let op: het is niet toegestaan om bladwijzers of plakkertjes in Binas of ScienceData te plaatsen.
3: Vakspecifieke hulpmiddelen HAVO/VWO in 2025
Naast de basishulpmiddelen gelden voor sommige vakken aanvullende eisen over wat wel en niet is toegestaan om mee te nemen naar het eindexamen. We hebben in onderstaande tabel per vak aangegeven wat je aanvullend mag meenemen voor het eindexamen HAVO/VWO.
Vak | Niveau | Hulpmiddel |
---|---|---|
Aardrijkskunde | HAVO/VWO | Spraaksynthese, -* |
Biologie, Natuurkunde, Scheikunde | HAVO/VWO | Spraaksynthese, goedgekeurd informatieboek: Binas 7e editie voor HAVO en de 6e editie voor VWO of Sciencedata.** |
Fries en moderne vreemde talen | HAVO/VWO | Woordenboek thuistaal-doeltaal en doeltaal-thuistaal. Bij Engels (op verzoek van kandidaat) ook een woordenboek Engels-Engels. |
Latijn en Grieks | VWO | Latijns of Grieks woordenboek en een grammatica-overzicht zonder voorbeeldzinnen en toelichting op het gebied van de syntaxis.*** |
Muziek en Kunst | HAVO/VWO | Computer, spraaksynthese |
Wiskunde A, B, C | HAVO/VWO | Spraaksynthese, roosterpapier in cm^2 en een goedgekeurde grafische rekenmachine.**** |
* Let op: het is op zowel HAVO als VWO niet meer toegestaan om een atlas te gebruiken tijdens het eindexamen.
** Het is niet toegestaan om bladwijzers of plakkertjes in Binas of ScienceData te plaatsen. Je mag ook niet beide boeken meenemen.
*** Een woordenboek dat specifiek gericht is op een auteur waarover de vertaalopgave gaat of waarop deze gebaseerd is, is niet toegestaan.
**** De basisregels die voor een simpele rekenmachine gelden, gelden ook voor de grafische rekenmachine. Daarnaast moet het geheugen van de rekenmachine geblokkeerd of gewist zijn. Ook mag je niet meer dan één (grafische) rekenmachine meenemen en mag je deze niet met andere leerlingen delen. Als je een grafische rekenmachine meeneemt, mag je niet ook nog een normale rekenmachine gebruiken voor dat examen.
Verder hoeft "thuistaal" bij het woordenboek niet per sé Nederlands te zijn. Als je bijvoorbeeld Pools zou zijn en je zou Fries examen willen doen, mag je dus ook een Pools-Fries of Fries-Pools woordenboek meenemen. Ten slotte mag het woordenboek niet digitaal zijn.
Daarnaast is het goed om te weten dat niet elke grafische rekenmachine mag worden meegenomen naar het eindexamen. In 2025 mag je ALLEEN de volgende rekenmachines meenemen:
Texas Instruments | Casio | HP | NumWorks |
---|---|---|---|
TI-84 Plus CE-T | Fx-CG50 | HP Prime G2 | De GR van NumWorks |
TI-84 Plus CE-T Python Edition | Fx9860GII (SD) | ||
TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS) | |||
TI-Nspire CX II-T (zowel de versie met als zonder CAS) | |||
Let op: een grafisch rekenmachine is bij het eindexamen alleen toegestaan bij wiskunde A, B en C. Ook moet een grafisch rekenmachine tijdens het eindexamen altijd op de examenstand staan en mag de CAS-functionaliteit in principe niet beschikbaar zijn.
Tip: je kunt op de website van Texas Instruments, Casio, HP en NumWorks lezen hoe je jouw grafische rekenmachine op de examenstand zet.
4: Toegestane hulpmiddelen bij een beperking
Moet jij eindexamen doen en heb je een beperking? Dan is het examen waarschijnlijk extra lastig voor je. Gelukkig zijn er aanvullende toegestane hulpmiddelen voor examenkandidaten met een beperking. We hebben deze hieronder samengevat opgeschreven. Let wel op! Voor alle beperkingen waar aanvullende hulpmiddelen zijn toegestaan, is overleg nodig met jouw school(directeur) en eventueel nog met DUO of het CvTE:
- Examenkandidaten met een visuele beperking kunnen recht hebben op een aangepast of mondeling examen. Het aanvragen hiervan verloopt via jouw school. Tevens kun je recht hebben op extra tijd om het examen te maken. Afhankelijk van je woordenschat, is een digitaal woordenboek of opzoekhulp ook toegestaan.
- Examenkandidaten met een auditieve beperking kunnen ook recht hebben op een aangepast examen. Maar alleen als het eigenlijke examen op de computer gemaakt moet worden en er sprake is van functioneel geluid. Denk bijvoorbeeld aan de talenexamens. Ook hier loopt de afstemming via jouw school. In sommige gevallen kan besloten worden tot een mondeling examen. Tot slot heb je recht op maximaal 30 minuten tijdverlenging.
- Examenkandidaten met dyslexie hebben meestal recht op een aangepast examen. In de aanpassing wordt dan gesproken tekst toegevoegd om verwarring tijdens het lezen te voorkomen. Als het gebruik van een papieren woordenboek niet werkt als gevolg van de dyslexie, kan jouw school kiezen om een opzoekhulp in te zetten. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Een papieren woordenboek mag je eventueel voorzien van tabbladen om de juiste beginletter snel te kunnen vinden.
- Examenkandidaten met kleurblindheid krijgen geen aangepast examen. In de meeste gevallen zijn examens zo gemaakt dat ook zonder kleur begrepen kan worden wat er wordt bedoeld. In sommige gevallen kan op verzoek van de kandidaat een opzoekhulp worden ingezet. Hij/zij wijst dan een kleur aan wanneer daarom gevraagd wordt. Dit is eventueel van toepassing bij beeldende vakken en natuurwetenschappelijke vakken waarbij een informatieboek nodig is.
- Examenkandidaten met dyscalculie mogen bij het eindexamen gebruikmaken van de rekenkaart. Deze rekenkaart moet door het CvTE zijn goedgekeurd. Tevens kun je recht hebben op extra tijd om het examen te maken, wanneer rekenen een rol speelt.
- Examenkandidaten met een zware lichamelijke beperking kunnen recht hebben op een digitaal woordenboek of een opzoekhulp. Dit geldt alleen als je door de lichamelijke beperking niet met een papieren woordenboek kunt omgaan. Ook kun je recht hebben op extra tijd om het examen te maken.
- Examenkandidaten met overige beperkingen kunnen na overleg met de directeur en na goedkeuring van het CvTE een aangepast examen krijgen. Deze aanpassingen kunnen anders zijn dan die hierboven zijn genoemd.