Alles wat je moet weten over het schoolexamen

Het schoolexamen is een verzameling toetsen en praktische opdrachten die je voor ieder vak doet, verspreid over de bovenbouw van de middelbare school. Het schoolexamen bestaat uit toetsen, proefwerken, praktische opdrachten, werkstukken, verslagen en presentaties. De verschillende toetsen worden mondeling of schriftelijk afgenomen. Op deze pagina kun je alles lezen over het schoolexamen.

Programma van Toetsing en Afsluiting

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bepaalt welke onderwerpen er in ieder geval aan bod moeten komen in het schoolexamen. Scholen (de examencommissie en de medezeggenschapsraad binnen de school) stellen zelf aan de hand van deze richtlijnen de inhoud, toetsvorm en normering vast. Leraren zijn vervolgens vrij om te kiezen hoe ze de onderwerpen behandelen en toetsen. Het schoolexamen wordt vastgelegd in een Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA). In het PTA kun je de volgende zaken vinden:

• Welke toetsen er per vak worden afgenomen, waar deze over gaan en op welke (verplichte) schoolexamenstof ze betrekking hebben;
• Wanneer deze plaatsvinden;
• Hoelang deze duren;
• De wijze van toetsing (denk bijvoorbeeld aan schriftelijk, mondeling of een praktische opdracht);
• De weging van de toetsen in het eindcijfer.

Het is handig om van tevoren het PTA door te nemen, zodat je weet wat je te wachten staat en je jezelf hier op voor kunt bereiden. Je wordt door je school op de hoogte gesteld van de richtlijnen van het PTA. Scholen sturen op hun beurt het PTA op naar de onderwijsinspectie, zodat zij kunnen controleren of de school zich houdt aan alle eisen en voorwaarden. Let op: jouw school mag het PTA van een bepaald schooljaar na 1 oktober alleen in zeer bijzondere gevallen nog veranderen.

Wanneer is het schoolexamen?

Wanneer je in de bovenbouw van de middelbare school zit, zullen sommige toetsen en opdrachten meetellen voor het schoolexamen. Hoelang de bovenbouw duurt, is afhankelijk van het niveau:

• VWO: 3 jaar (VWO 4 t/m 6)
• HAVO: 2 jaar (HAVO 4 en 5)
• VMBO: 2 jaar (VMBO 3 en 4)

De daadwerkelijke toetsen en praktische opdrachten die meetellen voor het schoolexamen zijn over het schooljaar verspreid. Niet iedere toets die je zal maken tijdens de bovenbouw maakt echter deel uit van het schoolexamen. De school mag zelf bepalen welke toetsen meetellen en wanneer deze plaatsvinden.

Ook moet jouw school de cijfers van de SE's bekend hebben gemaakt voordat de centrale eindexamens beginnen. Dit moet gebeuren met een duidelijke afsluiting, bijvoorbeeld in het klaslokaal met je mentor.

Wie maakt de schoolexamens?

De toetsen die meetellen voor het schoolexamen worden gemaakt door de scholen zelf. Dit betekent dat het schoolexamen niet in heel Nederland gelijk is, in tegenstelling tot het centraal examen. Om de organisaties omtrent de schoolexamens goed te laten verlopen, is iedere school vanaf het schooljaar 2021-2022 verplicht om een examencommissie te hebben die toeziet op een juiste afname van de schoolexamens.

Met welk cijfer sluit je het schoolexamen af?

Het cijfer waarmee het schoolexamen van een vak wordt afgesloten wordt bepaald met het gewogen gemiddelde van alle cijfers die je voor de schoolexamens van dat vak hebt gehaald. Sommige toetsen wegen namelijk zwaarder dan anderen. Deze tellen dan ook iets zwaarder mee in het definitieve schoolexamen cijfer van dat vak. Daarnaast wordt het schoolexamen van sommige niet met een cijfer beoordeeld, maar met een beoordeling. Dit betekent dat je het vak hebt afgesloten als je beoordeling voldoende of goed is. Denk bijvoorbeeld aan lichamelijke opvoeding of culturele kunstzinnige vorming.

In hoeverre telt het schoolexamen mee in het eindcijfer?

Het schoolexamen (SE) van een vak telt voor 50% mee in het eindcijfer voor dat vak. De andere 50% is het cijfer van het eindexamen (CE) van dat vak. Oftewel: ((SE + CE) / 2) = eindcijfer. Voor vakken waar geen eindexamen in wordt gedaan, bepaalt het schoolexamen voor 100% het eindcijfer.

In schooljaar 2019-2020 werd het eindexamen geschrapt, waardoor het eindcijfer in dat schooljaar volledig werd bepaald door het schoolexamen. Tegenwoordig gaat het eindexamen weer door zoals voorheen.

Welke vakken hebben enkel een schoolexamen (en geen eindexamen)?

De volgende vakken hebben enkel een schoolexamen, en geen eindexamen:

Vmbo

• Informatietechnologie
• Kunstvakken inclusief ckv
• Lichamelijke opvoeding
• Lichamelijke opvoeding 2
• Maatschappijleer

Havo / vwo

• Algemene Natuurwetenschappen
• Bewegen, Sport en Maatschappij
• Chinees (enkel op vwo)
• Culturele en Kunstzinnige Vorming
• Informatica
• Lichamelijke opvoeding
• Literatuur
• Maatschappijleer
• Natuur, Leven en Technologie
• Wiskunde D

Sommige van deze vakken worden als keuzevakken aangeboden door scholen. Iedere school bepaalt echter zelf welke keuzevakken zij aanbieden. Zo kun je bijvoorbeeld op sommige scholen wel Chinees (vwo) volgen als keuzevak, en op andere scholen niet.