De Vietnamoorlog

Ondanks dat de Koude Oorlog nooit tot een rechtstreekse strijd tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie heeft geleid, zijn er wel degelijk militaire botsingen tussen kapitalistische en communistische regimes geweest. Een voorbeeld hiervan is de Vietnamoorlog (1955-1975), de eerste oorlog die overal in het Westen via de televisie te volgen was. Dit leidde tot grote protesten. Op deze pagina kun je alles lezen over de Vietnamoorlog.

Video

Wil je meer weten over de Vietnamoorlog? Kijk dan onderstaande video voor een samenvatting.

De situatie in Vietnam

Tot 1954 was Vietnam koloniaal bezit van Frankrijk en maakte onderdeel uit van het grotere Frans-Indochina. Na de Tweede Wereldoorlog brak er in Vietnam de eerste bloederige Indochinese oorlog uit tussen Frankrijk en een Vietnamese, communistische verzetsbeweging. Deze beweging heette Vietminh en stond onder leiding van Ho Chi Minh. Hij wilde met de Vietminh de Fransen en de Japanse bezetters het land uitdrijven. Dit doel bereikte hij in 1954, toen de oorlog tegen Frankrijk werd gewonnen. Dit was ondanks het feit dat Frankrijk ondersteund werd door de Verenigde Staten, die wilden voorkomen dat de communistische Vietminh de macht zou krijgen in Vietnam.

Na de oorlog werd op de conferentie van Genève in 1954 bepaald dat Vietnam langs de 17^e breedtegraad werd verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk gebied. Het noorden werd communistisch en het zuiden werd democratisch. De bedoeling was dat beide gebieden weer herenigd werden in 1956, na de verkiezingen. Dit zou echter niet gebeuren. Als officieel begin van de oorlog wordt vaak het jaartal 1955 genomen, toen de Amerikanen het gezag over Vietnam van Frankrijk overnamen.

Oorzaken van de Vietnamoorlog

Hieronder nog even de belangrijkste oorzaken van de Vietnamoorlog op een rijtje:

• Het falende Franse koloniale bewind, waardoor Vietnam ernaar streefde om onafhankelijk te zijn en een eenheid in het land te creëren. De Vietnamezen waren ook klaar om hier voor te strijden.
• De containmentpolitiek en de latere dominotheorie van de Verenigde Staten die erom draaiden het communisme koste wat kost in te dammen.

Het begin van de Vietnamoorlog

Het besluit dat werd genomen op de conferentie van Genève werd niet goed ontvangen door de Vietminh, die nu al haar troepen uit Zuid-Vietnam moest weghalen. Tegelijkertijd verwachtte Noord-Vietnam wel de verkiezingen te gaan winnen. Hier waren ook de Verenigde Staten bang voor, want dit zou ervoor zorgen dat heel Vietnam communistisch werd. Daarom gaf Amerika veel geld, materieel en manschappen aan Zuid-Vietnam om Ngo dinh Diem, het nieuwe staatshoofd in het zuiden, te steunen. Zo wilden de Verenigde Staten ervoor zorgen dat Zuid-Vietnam democratisch werd. Dit gebeurde echter niet. In plaats van een democratie stichtte Ngo Dinh Diem een politiestaat op, met hem als oppermachtige dictator. Hij hield samen met Amerika de verkiezingen in 1956 tegen, uit angst voor een Noord-Vietnameze overwinning waarna het communisme zou worden ingevoerd.

Noord-Vietnam liet het hier echter niet bij zitten. Een jaar later, in 1957 infiltreert de Noord-Vietnamese Vietminh met guerrillatroepen Zuid-Vietnam. Deze troepen zetten een geheime route op van paden en onderaardse gangen, waardoor de guerrillastrijders in het zuiden konden infiltreren. Later verandert de Vietminh in de Vietcong, het officiële Noord-Vietnamese guerrillaleger. In Noord-Vietnam wordt hiervoor ook de algemene dienstplicht ingevoerd.

Intussen was Amerika, onder de nieuwe president Kennedy, nog steeds betrokken bij de guerrillaoorlog. Kennedy wilde de containmentpolitiek goed doorvoeren en stuurde zogenaamde ‘adviseurs’ (eigenlijk soldaten), militair materieel en financiële ondersteuning naar Zuid-Vietnam. Daar was het staatshoofd Ngo Dinh Diem met zijn dictoriale regime eigenlijk een last geworden voor de Verenigde staten. Amerika liet het daarom toe dat Vietnamese militairen in 1963 een coup pleegden en Ngo Dinh Diem vermoordden. Hij werd vervangen door Duong Van Minh. Slechts enkele weken later werd deze moord opgevolgd door de moord op president Kennedy. Hij werd vervangen door president Johnson.

Het verdere verloop: een escalatie

In 1964 escaleert de Vietnamoorlog door het Tonkin-incident, toen Noord-Vietnamese schepen in de golf van Tonkin een Amerikaans schip aanvielen. De Amerikanen reageerden hierop met de Tonkin-resolutie. Deze hield in dat president Johnson alle macht had om massale luchtaanvallen en bombardementen op Noord-Vietnam uit te voeren: de zogenaamde ‘Operatie Rolling Thunder’. Daarnaast werden er Amerikaanse grondtroepen naar Vietnam gestuurd. Mede hierdoor groeide de Anti-Vietnam beweging in de Verenigde Staten flink. Ook de Franse president riep Amerika op om haar troepen uit Vietnam terug te trekken. De Vietnamezen begonnen ondanks de luchtoorlog echter nog harder te vechten. In 1968 begint Noord-Vietnam het Tet-offensief. De communistische Vietcong viel gedurende acht maanden met 80.000 soldaten massaal allerlei dorpen en steden in Zuid-Vietnam aan. Amerika won deze gevechten op militair gebied, maar de massale hoeveelheid doden onder de burgerbevolking deed Amerika politiek en mentaal gezien de das om. Thuis op de televisie zagen mensen de gruwelijkheden, waardoor de protestbeweging tegen Vietnam nog meer groeide. Hierdoor besloot Johnson ‘Operatie Rolling Thunder’ te beëindigen. Ook bewees het Tet-offensief dat Amerika deze oorlog wel eens kon gaan verliezen. In Amerika begon men steeds meer te overwegen terug te trekken uit Vietnam zonder gezichtsverlies.

Einde van de Vietnamoorlog

In Amerika werd Richard Nixon in 1969 de nieuwe president. Hij zei te streven naar ‘peace with honor’ (een eervolle vrede) in Vietnam, wat goed aansloeg bij de Amerikaanse bevolking. Hij formuleerde de Nixon-doctrine, wat inhield dat de Zuid-Vietnamezen meer en meer hun eigen oorlog moesten vechten (ook wel ‘Vietnamizering’ genoemd). Hij trok daarom veel Amerikaanse troepen terug uit Vietnam en vond dat Zuid-Vietnam meer verantwoordelijk moest nemen.

In 1972 start de Vietcong opnieuw een groot offensief en rukt op. Nixon reageert hierop toch weer met bombardementen op Noord-Vietnam. Daardoor worden de protesten in Amerika tegen de Vietnamoorlog in de jaren 70’ nog massaler, met doden tot gevolg. Intussen zijn er echter ook vredesbesprekingen begonnen en kondigt Nixon in 1973 officieel het einde van de oorlog aan. Echter, de Noord-Vietnamese communistische regering is nog niet klaar met de oorlog en gaat in 1974 weer volop in de aanval. Zonder de Amerikaanse troepen kan het Zuid-Vietnamese leger zich niet goed weren. De Vietcong rukt op en neemt verschillende steden in. Uiteindelijk capituleert Zuid-Vietnam met de inname van Saigon (Ho Chi Minh City). De oorlog is afgelopen.

Gevolgen

De Vietnamoorlog had de volgende gevolgen:

• In de oorlog waren ongeveer 2,5 miljoen doden gevallen onder de burgerbevolking. Met de militairen erbij loopt het dodenaantal toe tot ongeveer 4 miljoen. De Vietnamoorlog was een nationaal trauma voor zowel Vietnam als voor de Verenigde staten geworden.
• Vietnam werd weer verenigd en werd communistisch.
• Het door de Verenigde Straten gebruikte ontbladeringsmiddel (Agent Orange), waarmee de oerwouden in Vietnam ontbladerd werden om de guerrilla’s te kunnen ontdekken, heeft nog decennialang impact gehad door de vele misvormde kinderen, gehandicapten, miskramen en kanker die dit middel in Vietnam veroorzaakte en nog steeds veroorzaakt.