Globalisering

‘America first’ en ‘Fort Europa’ klinken niet als termen die het gevoel van verbondenheid geven. Toch is de wereld tegenwoordig enorm verbonden, politiek, cultureel en economisch. Er is een voortdurende wereldwijde integratie tussen gebieden gaande. Dit heet globalisering en daar gaan we het in dit artikel uitgebreid over hebben!

Wat is globalisering?

Globalisering is het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld, en informatie (zoals kennis en cultuur). Deze wereldwijde integratie heeft gezorgd voor onderlinge relaties tussen gebieden. Globalisering wordt ook wel mondialisering genoemd.

Er zijn 3 soorten globalisering te onderscheiden:

• Economische globalisering. Denk hierbij aan dingen als vrij verkeer van arbeidskracht en een verminderd belang van de fysieke afstand tussen de plaats van productie en de afzetmarkt.
• Politieke globalisering. Bijvoorbeeld de afname van het belang van nationale overheden en minder soevereiniteit van staten. Een voorbeeld waarin dit te zien is, is de EU.
• Culturele globalisering. Dit is bijvoorbeeld te zien aan Starbucks of McDonald's filialen die je overal ter wereld ziet. Ook staan er bijvoorbeeld gebedshuizen voor elk geloof in Nederland (synagoge, moskee).

Hoe meet je globalisering?

De mate waarin een land internationaal is verbonden kan worden gemeten met de globaliseringsindex. Aan de hand van deze index wordt er op basis van allerlei verschillende indicatoren een score gegeven aan hoe geglobaliseerd een land is. Hieronder zie je de mate waarin elk land geglobaliseerd was in 2015.

De DHL Global Connectedness Index (GCI) is een voorbeeld van een gedetailleerde analyse van globalisering die voor bijna elk land wordt gemaakt. Nederland komt hierin al meerdere keren naar voren als het meest internationaal verbonden land ter wereld. Het is niet gek dat een klein land zoals dat van ons hoog scoort op de index.

Een hoge score op de globaliseringsindex is geen vereiste voor goede economische prestaties, maar kan er wel aan bijdragen. Zo scoort Nederland bijvoorbeeld hoog in de categorie van kapitaal en financiën, wat zeer belangrijk is voor investeerders. Dit komt omdat een hoge score in deze categorie vaak wordt veroorzaakt door veel (politieke) openheid ten opzichte van buitenlandse investeerders. De hoge score maakt buitenlandse investeerders dus alert, waardoor de score belangrijk is voor het aantrekken van buitenlandse investeringen.

Een open economie is voor ons belangrijk. Voor een klein land is export naar het buitenland van groot belang, want de binnenlandse afzetmarkt is klein. Het hebben van handelspartners is enorm belangrijk, net als het creëren van een aantrekkelijk investeringsklimaat voor internationale bedrijven.

Wat zijn de oorzaken van globalisering?

Globalisering heeft de volgende oorzaken:

Tijd-ruimtecompressie

De belangrijkste oorzaak van globalisering is technologische vooruitgang, met name in transport en communicatie. Tegenwoordig staan we dankzij het internet 24/7 in verbinding met de rest van de wereld. Hierdoor is de relatieve afstand in de wereld kleiner geworden. Dit noem je tijd-ruimtecompressie.

Uitschuiven van de productieketen

Een andere oorzaak is het uitschuiven van de productieketen. Doordat de productieketen nu opgedeeld is over verschillende gebieden, is er meer wereldwijde uitwisseling van kennis, kapitaal, arbeid, cultuur etc. Meer info over het uitschuiven van de productieketen is te lezen in het artikel centrum en periferie.

Om effectiever de eigen economische en politieke belangen te kunnen behartigen wordt er door landen gezocht naar internationale samenwerking. Denk aan de WTO of de USMCA (voorheen NAFTA). Dit is ook iets dat bijdraagt aan globalisering.

Wat zijn de gevolgen van globalisering?

Goedkope producten en diensten

Een positief gevolg is dat jij voor een schijntje op Ali Express handige spullen kan kopen die gratis vanuit China verscheept worden. Globalisering geeft jou als consument dus een enorm aanbod van alles. Er is altijd wel een aanbieder die kan voorzien in jouw behoefte tegen een prijs die jij kunt en wilt betalen. Onder dit aanbod vallen ook platforms als Instagram of TikTok, of vakantiebestemmingen.

Groeiende ongelijkheid op mondiaal niveau

Globalisering heeft ook als gevolg dat de ongelijkheid wereldwijd groeit. Gebieden die niet of nauwelijks meeprofiteren van de globalisering, bijvoorbeeld doordat zij geen verbeterde positie krijgen in de internationale arbeidsverdeling als gevolg van outsourcing en offshoring, raken nog verder achterop. Deze perifere gebieden blijven arm, terwijl de rest van de wereld economisch profiteert van de internationale uitwisseling.

Culturen vervagen

Een ander kritiekpunt op globalisering is dat het culturen vervaagt. Zoals eerder gezegd heb je overal ter wereld McDonald’s of Burger King en dezelfde kledingketens. Deze verwestering of amerikanisering leidt tot een verdringing van oorspronkelijke culturele uitingen in gebieden. Traditionele winkels en gebouwen moeten plaatsmaken voor dit soort bedrijven. Bedrijven als McDonald’s en Coca-Cola spelen hier overigens handig op in. Ze personaliseren hun producten en reclame naar de cultuur en gewoonten van de lokale bevolking. Zo heb je in Peru bijvoorbeeld ‘Inka Kola’, refererend naar de oude inheemse bewoners van het land, de Inca’s. De lokale culturele invulling en aanpassing van globaliseringsverschijnselen noem je glokalisering.

Video

Wil jij meer weten over globalisering? Kijk dan onderstaande uitlegvideo.