Hoe schrijf je een betoog?

Je hebt vast wel eens een betoog moeten schrijven. Met een betoog kun je anderen van jouw standpunt overtuigen. Denk bijvoorbeeld aan een opiniestuk in de krant dat jou van een bepaalde mening probeert te overtuigen. Maar hoe bouw je een betoog precies op? In dit artikel lees je alles over het schrijven van een goed betoog.

Wat is een betoog?

Een betoog is een tekst waarin je duidelijk jouw mening geeft. Je schrijfdoel is om de lezer te overtuigen van die mening. Om dit te doen, geef je argumenten die jouw mening ondersteunen. Deze argumenten kunnen weer worden ondersteund door voorbeelden. Een betoog is het sterkst wanneer je veel feitelijke argumenten gebruikt en waarbij je ook duidelijk aangeeft waar je de informatie vandaan hebt gehaald; je noemt de bron. Andere, iets minder sterke argumenten, zijn waarderende argumenten. Over waarderende argumenten kun je van mening verschillen. Over feitelijke argumenten kun je niet van mening verschillen.

Hoe schrijf je een betoog?

Een betoog bestaat grofweg uit een inleiding, een kern en een slot. Hieronder vertellen we per onderdeel waar je op moet letten.

De inleiding

In de inleiding van een betoog introduceer je, net als in alle andere teksten, het onderwerp. Dit kun je op verschillende manieren doen. Je kunt een situatie schetsen over het onderwerp, je kunt een actuele gebeurtenis noemen die met het onderwerp te maken heeft of je kunt een anekdote (grappig, kort verhaaltje) vertellen over het onderwerp. Door je onderwerp op een leuke manier in te leiden, hou je de tekst levendig en interessant voor je lezer.

Behalve het introduceren van je onderwerp, geef je ook je mening al in de inleiding. Je doet dit in de vorm van een standpunt. Dit standpunt moet logisch volgen uit jouw introductie van het onderwerp. Stel: jouw onderwerp is het gebruik van lachgas door jongeren. Als introductie beschrijf je (bijvoorbeeld) een gebeurtenis die in het nieuws verscheen, namelijk dat er zeker 64 jongeren met een dwarslaesie in het ziekenhuis terecht zijn gekomen door het gebruik van lachgas. Uit deze introductie van je onderwerp volgt als logisch standpunt: lachgas zou verboden moeten worden door de overheid.

De kern

In de kern van je betoog behandel je per alinea een argument voor je standpunt. Begin elke alinea met een signaalwoord (ten eerste, bovendien, tot slot). Bedenk van tevoren vast welke argumenten je wilt behandelen. Zo kun je een logische volgorde aanhouden bij het schrijven. Ook zorgt een dergelijke voorbereiding ervoor dat je in je tekst niet van de hak op de tak springt. Ondersteun elk argument zo mogelijk met een bron en gebruik betrouwbare bronnen. Denk bijvoorbeeld aan krantenartikelen. Dit doe je door in je lopende tekst de bron te noemen, bijvoorbeeld: Volgens Barry Ruijter, neuroloog in opleiding bij het Amsterdamse ziekenhuis OLVG, zijn er steeds meer problematische gebruikers van lachgas (2020). In ons artikel over citeren kun je vinden hoe je een bron in de tekst vermeldt. Dit geldt niet alleen bij citeren, maar ook bij parafraseren (in je eigen woorden zetten). Behalve het noemen van je argument en je bron, kun je de tekst nog versterken door, waar mogelijk, voorbeelden te geven.

Nadat je een aantal alinea’s met argumenten geschreven hebt, kun je je tekst nog sterker maken door een tegenargument te geven en deze te weerleggen. Ook dit doe je in een aparte alinea. Je bedenkt je dan waarom iemand het juist niet eens zou zijn met jouw standpunt. In dit geval zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: Men zou tegen mijn standpunt in kunnen brengen dat verbieden door de overheid betutteling is en dat jongeren hun eigen verantwoordelijkheid moeten kunnen nemen. Door dit tegenargument te weerleggen (ontkrachten), maak je jouw eigen betoog alleen maar sterker. Je zou dit als volgt kunnen doen: Hoewel sommige jongeren inderdaad in staat zijn hun eigen verantwoordelijkheid te nemen, geldt dit blijkbaar niet voor iedereen en aangezien de gevolgen zo gevaarlijk zijn, moeten we deze betutteling voor lief nemen. Veiligheid gaat boven alles.

Het slot

In het slot van je betoog noem je nogmaals kort je argumenten voor je standpunt. Je voegt in het slot nooit nieuwe informatie toe! Nadat je jouw argumenten hebt samengevat, herhaal je jouw standpunt. Je standpunt volgt vanzelfsprekend logisch uit je argumenten: [herhalen argumenten], daarom vind ik dat [standpunt]. Tot slot probeer je je tekst op zo’n manier af te sluiten, dat de tekst nog even blijft hangen in het hoofd van de lezer. Dit doe je door te eindigen met een uitsmijter. Een uitsmijter is een krachtige slotzin van je tekst, bijvoorbeeld: Met lachgas vergaat je het lachen!

Video

Wil je meer leren over het schrijven van een betoog? Bekijk dan onderstaande video: